Ακιντζί, ο Κύπριος, ο «αιρετικός»

Πολλοί – όχι μόνο όσοι ξέρουν κάποια πράγματα για την Κύπρο – διερωτώνται αυτές τις μέρες για τον Μουσταφά Ακιντζί: ποιος είναι αυτός ο αιρετικός Τουρκοκύπριος και τί είναι αυτό που τον ώθησε να αμφισβητήσει την «Πηγή Ειρήνης» – την στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, προκαλώντας την οργίλη αντίδραση του Ερντογάν;  Ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος μέσα στο μένος που του προκάλεσε ο …ασήμαντος Ακιντζί με μια ανάρτησή του στα social media, αποκάλυψε ότι η αντιπολεμική στάση του Τ/κ ηγέτη απασχόλησε τη γαλλοτουρκική συνάντηση κορυφής: «με ρώτησε (ο Γάλλος πρόεδρος Μανουέλ Μακρόν) ‘πως αξιολογείτε τη δήλωση του ‘προέδρου της ‘ΤΔΒΚ Μουσταφά Ακιντζί για τις επιχειρήσεις στη Συρία;’ και εγώ τότε τον ρώτησα ‘από πότε αναγνωρίζετε την ‘ΤΔΒΚ’;».

Τους μόνους που δεν ξάφνιασε καθόλου ο Μουσταφά Ακιντζί, είναι εκείνους που τον γνωρίζουν πολύ καλά για χρόνια τώρα για την ανοιχτή, μαχητική και συνεπή στάση ζωής υπέρ της ειρήνης και της συμφιλίωσης. Η απάντηση που δίνουν αυτοί λοιπόν που παρακολουθούν την διαδρομή του Ακιντζί είναι ότι τοποθετήθηκε όπως ακριβώς σκέφτεται και ενεργεί εδώ και δεκαετίες. Ήταν απλούστατα ο εαυτός του…

Επιβίωση ή υποταγή;

Η ανάρτηση Ακιντζί στις 13 Οκτωβρίου στο Facebook και οι αντιδράσεις που ακολούθησαν, αποτελούν ευκαιρία για να ψάξει κανείς μια άλλη όψη του Κυπριακού: τον πολιτικό αγώνα επιβίωσης των Τουρκοκυπρίων που θα κριθεί στις εκλογές που θα γίνουν τον Μάιο του 2020 για την ανάδειξη του ηγέτη της Κοινότητάς τους. Ο Ακιντζί θα είναι ξανά υποψήφιος και έχει απέναντί του, το πιο σκληρό μέτωπο των φανερών εθνικιστών αντιπάλων του, εντός της Τ/κ Κοινότητάς του, αλλά και στην Τουρκία και όχι μόνον. Σήμερα, τα πράγματα είναι οριακά όσο ποτέ προηγουμένως για τους Τ/κ και το πιο μεγάλο ερώτημα είναι: τι άλλο θα μεσολαβήσει μέχρι τον Μάιο και τι τελικά θα υπερισχύσει στην σκέψη των Τ/κ ψηφοφόρων μπροστά στον φόβο και την απειλή της υποταγής που φέρνει η βαριά σκιά του Τ. Ερντογάν.

Η απαίτηση για υποταγή στην προστάτιδα Τουρκία είναι πηγή των τεταμένων σχέσεων του Μ. Ακιντζί με τον Ερντογάν και τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που υποβόσκουν εδώ και μήνες – ιδίως μετά την κατάρρευση των συνομιλιών το 2017 στο Κραντ Μοντάνα. Οι λογαριασμοί ξανάνοιξαν όταν ο Ακιντζί έγραψε για τον πόλεμο στη Συρία: «ακόμη και αν αποκαλείται “Πηγή Ειρήνης”, αίμα κυλάει, και όχι νερό», απευθύνοντας έκκληση «για διάλογο και διπλωματική λύση». Έκανε μάλιστα και παραλληλισμό με την άλλη «Ειρηνευτική Επιχείρηση», το 1974.

Μαινόμενος ο Ερντογάν απάντησε: «Το λέω με τρόπο σαφή και ξεκάθαρο: έχει τελείως ξεπεράσει τα όρια (14/10, πρακτορείο Anadolu). Η εξουσία του δεν κερδήθηκε με την δική του ισχύ, αλλά χάρη στην Τουρκία. Πρέπει να μάθει τα όριά του. Πιστεύω ότι ο λαός της ΤΔΒΚ θα του δώσει την απάντηση που χρειάζεται». Στο …κάλεσμα Ερντογάν και μέσα σε 3 ημέρες ο Ακιντζί και η οικογένειά του δέχθηκαν 6.000 απειλές σε βάρος της ζωής τους, από τον κάθε φανατικό, επώνυμο ή ανώνυμο. Οι εσωτερικοί αντίπαλοι του Ακιντζί, τα εθνικιστικά κόμμα προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν με κάθε τρόπο την ρήξη με τον Ερντογάν για να προκαλέσουν φόβο, καταγγέλλοντάς τον ότι πλήττει ανεπανόρθωτα τις σχέσεις με την Τουρκία. Ο Ακιντζί όμως, παρέμεινε σταθερός (15/10): «Από πότε είναι έγκλημα η υπεράσπιση της ειρήνης; Πιστεύω ότι οι Τ/κ έφτασαν σε σημείο ωριμότητας ώστε να αποφασίζουν με τη δική τους θέληση και όχι με υποδείξεις…» Δύο ημέρες μετά, κατέθεσε στην Τ/κ Αστυνομία και Εισαγγελία φάκελο με τα ονόματα χρηστών που εξαπέλυσαν απειλές θανάτου, βίας, βλασφημίες και προσβολές τόσο στον ίδιο όσο και σε μέλη της οικογένειάς του. H κίνηση αυτή δείχνει την απόφασή του να στηριχθεί στο κράτος δικαίου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο κύριος όγκος των 6.000 απειλών προήλθε από την Τουρκία και μόνο ένας μικρός αριθμός, γύρω στους 120, εκφράστηκε από χρήστες διαδικτύου τα κατεχόμενα, εποίκους και Τ/κ.

Το ορόσημο του Μαΐου

Στην κατεχόμενη Κύπρο μυρίζει ήδη προεκλογικό μπαρούτι και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών το επιβεβαιώνουν. Ο Μ. Ακιντζί είναι σήμερα ο πιο θαρραλέος σύγχρονος εκφραστής της θέλησης μιας πλειοψηφίας των Τ/κ να κατακτήσουν μια θέση στον κόσμο ως αυτόνομη Κοινότητα με διακριτή ταυτότητα απέναντι στην «μητέρα πατρίδα» Τουρκία από τη μια, και την μερίδα εκείνη των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων πολιτικών που είναι εθνικιστές και σταθερά απορριπτικοί στην Ομοσπονδία, από την άλλη. Γι’ αυτό τον λόγο εξελέγη το 2015 με το 60% των ψήφων των Τ/κ που του έδωσαν εντολή να δοκιμάσει ξανά μετά το 2004 να βρουν οι Τ/κ τον δρόμο τους μέσα από την επίλυση του Κυπριακού, να διασώσουν την κυπριώτικη ταυτότητά τους και να ενταχθούν στην ΕΕ. Όμως, οι προσδοκίες για την ομοσπονδιακή επίλυση παρά την επιμονή του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, αυτή τη στιγμή βρίσκονται στον αέρα.

Η στάση του Ν. Αναστασιάδη

Μετά την επανεκλογή του το 2018, ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης και ηγέτης της Ε/κ Κοινότητας δεν έδειξε να βιάζεται μπροστά στις επανειλημμένες εκκλήσεις Γκουτέρες, έστω κι αν τώρα εμφανίζεται έτοιμος για διαπραγματεύσεις.  Ούτε αισθάνεται πίεση ότι ο κύκλος μιας ιστορικής ευκαιρίας (κατά τον ΟΗΕ) κλείνει και αδιαφορεί αν Ακιντζί βρίσκεται κάτω από εντεινόμενη πίεση από την Τουρκία. Αντίθετα, ο Ν. Αναστασιάδης προτίμησε όλο αυτό το διάστημα να παρακάμψει τον Ακιντζί για να συναντήσει με «νέες ιδέες» κατευθείαν την Τουρκία, τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Παράλληλα το Κυπριακό σήμερα επηρεάζεται σοβαρά από τις περιφερειακές εξελίξεις. Ο Ταγίπ Ερντογάν διέταξε την «Πηγή Ειρήνης», κάνοντας επίδειξη ισχύος στη Μέση Ανατολή για την ικανότητα της Τουρκίας να ισορροπεί και να προωθεί τα συμφέροντά της απέναντι στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, ή ακόμα και έναντι της ΕΕ που είναι ανήμπορη να κάνει διεθνή στρατηγική και να διαχειριστεί στο εσωτερικό της το προσφυγικό δράμα. Στην τουρκική σκακιέρα μέσα στη λαίλαπα της Συρίας, παραδίπλα κυριολεκτικά, βρίσκεται και το άλυτο Κυπριακό και ο νέος ανταγωνισμός που ξέσπασε για τον έλεγχο των θαλασσών της ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία δείχνει να βολεύεται από το συνεχές αδιέξοδο στο Κυπριακό γιατί βλέπει τη συνεχή φθορά του διαπραγματευτικού κεκτημένου που πέτυχε ο ΟΗΕ και αναζητεί τον τρόπο αποδέσμευσης από την μορφή ομοσπονδιακής επίλυσης για να πάει σε διχοτόμηση.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην μετωπική ρήξη Ερντογάν – Ακιντζί, παρενέβη και ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος ανάρτησε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter βίντεο που υμνεί τον Ραούφ Ντεντκάς, σημειώνοντας: «τον θυμόμαστε με νοσταλγία και λαχτάρα». Η λαχτάρα του Τσαβούσογλου σχετίζεται με το γεγονός ότι τον Απρίλιο του 2018 απαίτησε ενώπιον όλων των Τ/κ πολιτικών να αλλάξουν πορεία πλεύσης από την Ομοσπονδία σε άλλες εναλλακτικές λύσεις. Ο Ακιντζί του απάντησε ότι ενόσω είναι ο ηγέτης της Τ/κ Κοινότητας, κάτι τέτοιο είναι εκτός συζήτησης. Λίγες ημέρες μετά, ο Ακιντζί έκανε δημόσια τοποθέτηση, καλώντας τον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη να συνυπογράψουν το Πλαίσιο Γκουτέρες από 6 σημεία, όπως διαμορφώθηκε στο Κραντ Μοντάνα για κατάληξη των διαπραγματεύσεων επίλυσης. Ο Ε/κ ηγέτης με διάφορες προφάσεις, απέρριψε την ιδέα συνυπογραφής. Έκτοτε οι σχέσεις Τσαβούσογλου – Ακιντζί είναι συνεχώς προβληματικές, ενώ ο Τούρκος ΥΠΕΞ επιμένει στην ιδέα μιας μορφής διχοτόμησης για την οποία ισχυρίζεται πώς ήδη συζητά ο Ν. Αναστασιάδης σε τετ α τετ συναντήσεις τους.

Στην επίπονη προσπάθεια του ΟΗΕ να σπάσει το αδιέξοδο, η Τουρκία αυτή τη στιγμή θέτει προϋποθέσεις για Τριμερή συνάντηση Γκουτέρες – Αναστασιάδη – Ακιντζί για να βάλει στο περιθώριο τον Τ/κ ηγέτη και προτιμά μια ανοιχτή συζήτηση σε Πενταμερή με όλες τις μορφές λύσης στο τραπέζι. Ο μόνος που υποστηρίζει διακριτικά τον Ακιντζί είναι ο Γκουτέρες που στις 10 Αυγούστου 2019 σε επιστολή του σημείωσε ότι «εκτιμά τη δέσμευση του κ. Ακιντζί σε μια βιώσιμη λύση και την ετοιμότητά του να πάρει περισσότερα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».

Το προοδευτικό ρεύμα των Τ/κ

Το προοδευτικό ρεύμα των Τ/κ που εκφράζει σήμερα ο Ακιντζί υπερασπίζεται την ιδεολογία του «τ/κ κυπριωτισμού», την ομοσπονδιακή επίλυση, την κοσμική παιδεία και ζωή. Την νύχτα της εκλογής Ακιντζί το 2015, οι Τ/κ υποστηρικτές του τραγουδούσαν την «Τηλλυρκώτισσα», ένα παραδοσιακό κυπριακό τραγούδι και στις δύο γλώσσες, την Ελληνική και την Τουρκική. Το προοδευτικό ρεύμα εκφράζουν ιδεολογικά τα δύο κεντροαριστερά Τ/κ Κόμματα, το Ρεπουπλικανικό που είχε παλαιότερα μαρξιστικές ρίζες και σχέσεις με το ΑΚΕΛ και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης του Μ. Ακιντζί. Τα δύο κόμματα πλαισιώνονται από το συνδικαλιστικό κίνημα και αρκετές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Όλοι μαζί έχουν ιστορία αγώνων ενάντια στον εθνικισμό και τους διχοτομιστές (Ταξίμ) της εποχής Ντενκτάς.

Το ιδεολογικό αυτό μείγμα που εκφράζει ο Ακιντζί έχει ισχυρές ρίζες στους Τ/κ, αλλά δεν βρίσκει αντιστοιχία με το υπόλοιπο τουρκικό έθνος. Οι προοδευτικοί Τ/κ αποδέχονται την κοσμικότητα του Ατατούρκ, όχι όμως τον εθνικισμό και επεκτατισμό των Κεμαλιστών, πόσο ακόμα του Μπαχτσελί και των Γκρίζων Λύκων. Από την άλλη, τα «χνώτα» τους δεν ταιριάζουν με τον ισλαμισμό του ΑΚΡ του Ταγίπ Ερντογάν και κάθε απόπειρα του να επηρεάζει τις ατομικές ελευθερίες επιβάλλοντας το Κοράνι.

Η Λευκωσία που ενώνει

Ο Μ. Ακιντζί ανέπτυξε τις πρώτες πρωτοβουλίες συμφιλίωσης με την Ε/κ Κοινότητα, με την εκλογή του ως Δημάρχου στην Τ/κ πλευρά της Λευκωσίας, κτίζοντας συνεργασία με τον Ε/κ Δήμαρχο Λέλλο Δημητριάδη (κοινό Master Plan για την μοιρασμένη πόλη και αποχευτευτικό σύστημα). Δούλεψαν μαζί σε πέτρινα χρόνια όταν ήταν πολύ νωπές οι πληγές, κέρδισαν διεθνή ακτινοβολία και μέχρι σήμερα δεν βρέθηκαν ανάλογης εμβέλειας πρόσωπα να συνεχίσουν το έργο τους. Τότε η Λευκωσία προκαλούσε διεθνές ενδιαφέρον και παραλληλισμούς με το Βερολίνο. «Ο Ακιντζί είναι από τη Λεμεσό, από τα Τέσσερα Φανάρια, μια φτωχική περιοχή της Λεμεσού. Μόλις τον είδα κατάλαβα ότι έχει τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου του λιμανιού. Έχει πιο πλατύ ορίζοντα. Θωρεί κόσμο ξένο. Έσιει άλλον αέρα…»