ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΜΗΧΑΝΙΑ Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Το αιφνίδιο τετελεσμένο στο τεμάχιο 7
Στην οδό της ραγδαίας κλιμάκωσης της έντασης με ανέκκλητα τετελεσμένα κινείται ξανά το Κυπριακό μετά την απόφαση της Τουρκίας να στείλει το «Γιαβούζ» για γεώτρηση στο τεμάχιο 7 της οριοθετημένης ΑΟΖ της Κύπρου. Η απόφαση είχε προαναγγελθεί (30/9) κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ) της Τουρκίας, παρουσία του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν: «θα συνεχιστούν με αποφασιστικότητα οι δραστηριότητες στην ανατολική Μεσόγειο που διεξάγονται στην υφαλοκρηπίδα που η Τουρκία έχει δηλώσει στα Ηνωμένα Έθνη και στο πλαίσιο των συμφωνιών που έχουν γίνει με την ΤΔΒΚ» (το μη αναγνωρισμένο Τ/κ κράτος), ανακοινώθηκε. Η απόφαση εκτελέστηκε πλήρως μέσα σε 4 ημέρες, προκαλώντας πλήρη αμηχανία στην κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη.
Ο απόλυτος αιφνιδιασμός
Το «Γιαβούζ» απέπλευσε από την Μερσίνα την Τετάρτη και το πρωί της Πέμπτης έπλεε δυτικά της Πάφου, κατευθυνόμενο προς νότο έως ότου το βράδυ αγκυροβολήσει εντός του τεμαχίου 7. Επέλεξε στόχο για γεώτρηση που ανίχνευσε τους προηγούμενους μήνες το σεισμογραφικό «Μπαρμπαρός», όπου η Τουρκία διεκδικεί υφαλοκρηπίδα. Ο στόχος φέρει ειρωνικά την ονομασία «Γκιουζέλιουρτ», που είναι η τουρκική ονομασία που δόθηκε στην κατεχόμενη κωμόπολη Μόρφου, μια περιοχή που ήταν στο Κραν Μοντανά «μήλον της έριδος» στο εδαφικό και ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης απαιτούσε την επιστροφή της υπό Ε/κ διοίκηση σε περίπτωση επίλυσης.
Η Άγκυρα εξέδωσε Navtex, δεσμεύοντας την περιοχή μέχρι τον ερχόμενο Ιανουάριο, δηλαδή για ένα πλήρες πρόγραμμα γεώτρησης. Δύο σκάφη του τουρκικού ναυτικού πλέουν δίπλα στο «Γιαβούζ» μαζί με ένα άλλο υποστηρικτικό σκάφος. Για την εξέλιξη, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Φατίζ Ντονμέζ φρόντισε να κρατά ενήμερους τους πάντες και με ανάρτησή του στο Twitter έγραψε την Πέμπτη: «Το γεωτρύπανό μας Γιαβούζ σε νέα αποστολή… Με τη σημαία μας να κυματίζει, το Γιαβούζ κατευθύνεται στο οικόπεδο Μόρφου-1 για γεώτρηση. Δεν θα σταματήσουμε να προσφέρουμε στο έθνος μας τις ενεργειακές πηγές μας. Αν υπάρχουν, σίγουρα θα τις βρούμε». Έβαλε, διόλου τυχαία και εντυπωσιακές αεροφωτογραφίες για την παρουσία των πολεμικών σκαφών.
Η Λευκωσία αιφνιδιάστηκε απόλυτα. Από το απόγευμα της Τετάρτης (2/10) άρχισαν να διαρρέουν συνεχώς πληροφορίες από τουρκικές πηγές για το «Γιαβούζ» και τα κυπριακά ΜΜΕ επίμονα ρωτούσαν τον ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος έκανε άτυπη ενημέρωση για «πυρετώδεις συσκέψεις», τηλεφωνική επικοινωνία με την Αθήνα και …απαραίτητα διαβήματα. Τις ημέρες που προηγήθηκαν δεν υπήρξε καμία ένδειξη ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη είχε εκλάβει την τοποθέτηση του τουρκικού ΣΕΑ ως αμέσου εφαρμογής και μάλιστα, με στόχο το τεμάχιο 7 που στα μέσα Σεπτεμβρίου συμφώνησε με γαλλική Total και την ιταλική ΕΝΙ να διαμοιράσουν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης.
Για τις αντιδράσεις της Λευκωσίας, το κυπριακό ΥΠΕΞ διοχέτευσε στα κυπριακά ΜΜΕ ότι προβαίνει σε συνεννοήσεις με Παρίσι και Ρώμη και ότι βρίσκεται σε επικοινωνία με την Total και την ENI. Προχώρησε επίσης ως είθισται στην έκδοση (αντι) Navtex, με την οποία ενημερώνει όλους τους ενδιαφερομένους η παράνομη τουρκική ενέργεια. Το πρωί της Παρασκευής, το ρεπορτάζ συμπληρώθηκε με τις πληροφορίες για έκδοση ενταλμάτων σύλληψης όσων προσώπων συμμετέχουν στις γεωτρήσεις, αλλά δεν είναι γνωστό ποιους αφορά η ενέργεια αυτή. Το ΥΠΕΞ αναμένει επίσης κάποια αντίδραση της ΕΕ για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων, «όπως είχε αποφασίσει ομόφωνα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 20 Ιουνίου»: «Η κατάσταση παρακολουθείτε στενά και προς το παρόν δεν θα προβούμε σε ανακοινώσεις», ανέφεραν οι διπλωματικές πηγές.
Ο ίδιος ο κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης το βράδυ της Πέμπτης (3/10) κλήθηκε να σχολιάσει την νέα κλιμάκωση: «το έχουμε υπόψη μας και λαμβάνουμε όλα τα ενδεικνυόμενα με βάση το διεθνές δίκαιο μέτρα…» Το πρωί της Παρασκευής συγκάλεσε μία ακόμα συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου όπου συμμετέχουν οι πολιτικοί αρχηγοί για …ομόφωνη καταδίκη των τουρκικών προκλήσεων. Όλο το προηγούμενο διάστημα, ο Κύπριος πρόεδρος κατανάλωσε όλη την ενέργειά του στο να επικρίνει τον Τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί, αφήνοντας αιχμές εναντίον του ότι ενεργεί ως πειθήνιο όργανο της Τουρκίας, για την αποτυχία επανάληψης των διαπραγματεύσεων. Ο Μ. Ακιντζί απάντησε, επιρρίπτοντας την ευθύνη στον Ν. Αναστασιάδη γιατί δεν αποδέχεται την πολιτική ισότητα. Όλα εξελίσσονταν σε ένα άτεχνο «παιχνίδι ευθυνών», μη πειστικό για τους διεθνείς παράγοντες τρόπο που βλέπουν την κοινή γνώμη ιδίως στην Ε/κ κοινότητα να ωθείται προς την ιδέα της διχοτόμησης, ως της «δεύτερης καλύτερης λύσης».
Το εσωτερικό χειροκρότημα
Το περιθώριο των αντιδράσεων στενεύει επικίνδυνα για την πολιτική Αναστασιάδη, ενώ ο ΟΗΕ, παρά την αγωνιώδη έκκληση του Αντόνιο Γκουτέρες για επανάληψη των διαπραγματεύσεων, δεν έχει πεισθεί για τις προθέσεις των ενδιαφερομένων μερών, στο δε «κάδρο της ευθύνης», δεν εξαιρείται ο κύπριος πρόεδρος. Το στρατηγικό αδιέξοδο έχει δώσει επί της ουσίας εκτενές περιθώριο επιθετικών ενεργειών στην ΑΟΖ από την πλευρά της Τουρκίας, καθώς οι διεθνείς αντιδράσεις παραμένουν τυπικές ή και αναποτελεσματικές. Χαρακτηριστικά, με το πέρας των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ όταν φάνηκε η αποτυχία επιστροφής στο διαπραγματευτικό τραπέζι, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επανέφερε το απειλητικό ύφος (28/9), αφήνοντας κατά μέρος τη διπλωματία των συναντήσεων και των διαδρόμων: «Μάλλον δεν μας είχαν πάρει στα σοβαρά, αλλά όταν στείλαμε τα πλοία μας, τότε κατάλαβαν πόσο σοβαροί είμαστε».
Στο ζήτημα των ενεργειακών πόρων της ανατολικής Μεσογείου, η Λευκωσία έχει παντελώς υποτιμήσει την τουρκική διπλωματία που ασκεί με δεξιότητα την πολιτική «καρότο και μαστίγιο» – καρότο η συνεργασία όλων και όχι οι αποκλεισμοί, μαστίγιο οι γεωτρήσεις του «Γιαβούζ» και του «Φατίχ»: «Όσον αφορά το θέμα της οριοθέτησης των συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ισχύει καμιά συμφωνία ή απόφαση στην οποία δεν συμμετέχει η Τουρκία. Αυτό είναι το πρώτο. Το δεύτερο, εμείς έχουμε μοιραστεί με ολόκληρη την κοινή γνώμη και τη διεθνή κοινή γνώμη και με τα Ηνωμένα Έθνη και την ΕΕ όλα τα στοιχεία για τους λόγους των δραστηριοτήτων μας»
Πρώτες αιχμές εναντίον Μητσοτάκη: Τα F-16 δεν πέταξαν…
Τις τελευταίες ημέρες η νέα ελληνική κυβέρνηση υπό τον Κ. Μητσοτάκη καταβάλλει το τίμημα της πολιτικής Αναστασιάδη, που κινείται μέσα από ένα μίγμα καταγγελτικής πολιτικής, αδιάφορο στους διεθνείς παράγοντες, αλλά ικανοποιεί απόλυτα την εσωτερική κοινή γνώμη και εξάρει τα εθνικιστικά πάθη, όπως συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν. Η μη παρουσία ελληνικών μαχητικών F16 στον κυπριακό ουρανό κατά την παρέλαση της Ανεξαρτησίας την 1η Οκτωβρίου, «ήταν ξεκάθαρη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης», υποστήριξε ο Κύπριος ΥΠΑΜ Σάββας Αγγελίδης. Το σκηνικό ήταν ήδη στημένο καθώς παραμονές της παρέλασης υπήρξε σκόπιμη διαρροή για υπερπτήσεις ελληνικών F16, κατόπιν αιτήματος της Λευκωσίας. Η Αθήνα δεν φαίνεται να έχει συλλάβει την έκταση του προβλήματος που μπορεί να υπάρξει από την μη έγκαιρη διαχείριση του Κυπριακού και τώρα εκτίθεται ενώπιον ενός ακόμα τετελεσμένου στην ανατολική Μεσόγειο σε βάρος της κυπριακής ΑΟΖ. Ορισμένοι θεωρούν τις τουρκικές ενέργειες ως προάγγελο για το τι μπορεί να γίνει και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο (Καστελόριζο – Ρόδος), ενώ άλλοι εκτιμούν ότι η Άγκυρα θα παραμείνει στις στοχευμένες προκλήσεις στον πιο αδύναμο κρίκο – την Κύπρο. Η κλιμάκωση των εντάσεων στην Κύπρο πάντως, δεν είναι άσχετη και με άλλα μέτωπα όπως η νέα έξαρση μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο, με την στρόφιγγα να είναι στα χέρια του Ερντογάν και αποδέκτες την Ελλάδα και την υπόλοιπη ΕΕ.
