Ούτε checks, ούτε balances
Ζούμε εγκλωβισμένοι σ΄ ένα κουτσουρεμένο Σύνταγμα, που έχει την παραδοξότητα να μετατρέπει την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, σε στέψη ενός απόλυτου μονάρχη. Με τον τρόπο που είναι δομημένο το αξίωμα κι οι εξουσίες του Προέδρου, δεν προνοείται καμιά διαδικασία θεσμικής αμφισβήτησης του ιδίου ή και των πολιτικών της κυβέρνησής του. Τα όσα checks & balances θεσπίστηκαν το 60, βασίζονταν στο διακοινοτικό χαρακτήρα του Συντάγματος και είναι ανενεργά από το 1964.
Η αρχική ιδέα ήταν ο κατακερματισμός όλων των εξουσιών (εκτελεστικής, νομοθετικής, δικαστικής) και των ανεξάρτητων αρχών, στη βάση της διακοινοτικής πολιτικής ισότητας. Ήλπιζε μάλλον ο νομοθέτης, ότι οι έχοντες την εξουσία από τις δύο κοινότητες, θα παραμέριζαν τις εθνοτικές διαφορές τους και θα συνεργάζονταν επί των πολιτικών τους θέσεων, ώστε να φτάσουν στην πολυπόθητη πολιτική ισορροπία. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η ισορροπία δεν ήρθε ποτέ. Αντιθέτως, από γενιά σε γενιά κληροδοτούμε μια ακατανόητη πολιτική ανωμαλία.
Σήμερα που πήγαν ξανά όλα στράφι, κρεμόμαστε ανήμποροι στη διακριτική ευχέρεια του Νίκου Αναστασιάδη για το αν και πότε θα αποφασίσει να κυβερνήσει. Δυστυχώς δεν διαφαίνεται διέξοδος. Θέλοντας ή μη, θα υποστούμε τη σημερινή διακυβέρνηση για άλλα τρία χρόνια. Κανένας θεσμός δεν έχει την αρμοδιότητα να τους αμφισβητήσει ουσιαστικά και καμία διαδικασία δεν προνοείται ώστε να εξαναγκαστούν σε συμμόρφωση ή σε παραίτηση.
Αλήθεια τι λειτουργεί σήμερα; Η παιδεία βρίσκεται και πάλι σε αναβρασμό. Η σχολική χρονιά ξεκίνησε με ελλείψεις, ενώ τα δημόσια σχολεία βρίσκονται σε διαρκή πορεία μαρασμού και απαξίωσης. Εξεταστικές, τετράμηνα, αφόρητη ύλη, επικίνδυνες υποδομές και έλλειψη εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού έργου, ολοένα μας φέρνουν πιο κοντά στην εγκατάλειψη. Το να εγκαταλείπεις όμως την δημόσια παιδεία, είναι σαν να θεσμοθετείς την κοινωνική ανισότητα.
Στην υγεία μπήκε πλέον σε εφαρμογή του ΓΕΣΥ. Επιτέλους μετά από παλινωδίες δεκαετιών. Παρόλα αυτά η προχειρότητα του μεταβατικού σταδίου αυτονόμησης, έχει αποδιοργανώσει πλήρως τα δημόσια νοσοκομεία, με αποτέλεσμα τα τμήματα πρώτων βοηθειών να βρίσκονται στον αναπνευστήρα.
Στην οικονομία τα διθυραμβικά σχόλια για την ανοδική πορεία, δεν είναι στάθηκαν αρκετά για να κρύψουν τη γύμνια της. Το περιβόητο success story της ανάκαμψης στηρίχτηκε στην πολιτική των διαβατηρίων που αρχικά τόνωσαν την αγορά ακινήτων. Σήμερα, η αλόγιστη παραχώρηση αδειών οικοδομής έχει δημιουργήσει υπερπροσφορά και η μειωμένη ζήτηση για διαβατήρια, φέρνει το πάρτι σιγά σιγά στο τέλος, με τις ζημιές να μας μένουν υπό κατασκευή. Ο τουρισμός είναι λαβώθηκε από το κλείσιμο της Thomas Cook, οι αεροπορικές εταιρίες κλείνουν η μια μετά την άλλη και το εμπορικό ισοζύγιο παρουσιάζει για πρώτη φορά από το 2017, διογκωμένο έλλειμμα.
Τα κοινωνικά προβλήματα συνεχίζουν να παρουσιάζουν φαινόμενα οικονομικής κρίσης. Ρατσισμός, ξενοφοβία, διαλυμένες οικογένειες, ναρκωτικά, άστεγοι, τεράστια στροφή στον συντηρητισμό και οι κρατικές υπηρεσίες απούσες κι υποστελεχωμένες.
Η ίδια η δημοκρατία νοσεί. Ανεξάρτητες αρχές κι Επίτροποι διορίζονται από τον ΠτΔ ως πάγια πρακτική πολιτικής εξυπηρέτησης, ενώ δεν λογοδοτούν πουθενά. Συχνά στο παιχνίδι μπαίνουν και οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ. Δεν είναι τυχαίο που οι προβληματικές αποφάσεις της νομικής υπηρεσίας και των διαφόρων άλλων ελεγκτικών αρχών φέρνουν χαμηλές επιδόσεις στην ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα.
Στο κυπριακό, ο γνωστός τυχοδιωκτισμός ακόμα βασιλεύει. Η Τουρκία τορπιλίζει τη νέα προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, δήλωσε τις προάλλες αναιδέστατα ο κ. Χριστοδουλίδης. Κι έχει το θράσος να αναφέρεται σ΄ εκείνες τις διαπραγματεύσεις επί του πλαισίου Γκουτέρες, στο Κραν Μοντανά, που μας έμεινε το τελευταίο μίλι. Που αντί να κάνουμε το αυτονόητο τότε και να το διανύσουμε, σηκωθήκαμε και φύγαμε, για να δηλώνουμε έτοιμοι σήμερα να ξεκινήσουμε από κει που είχαμε μείνει. Για ποια αξιοπιστία μιλάμε, όταν η πολιτική ηγεσία παίζει την επιβίωση του τόπου κορώνα-γράμματα;
Συχνά συζητάμε με φίλους, για το κόστος που μπορεί να έχει ένας Πρόεδρος σ αυτήν τη χώρα λόγω των λανθασμένων και επιπόλαιων αποφάσεών του. Σχεδόν πάντοτε καταλήγουμε ότι, το κόστος είναι μηδενικό και πολιτικό. Το πες, το ανέλαβες και συνεχίζεις ακάθεκτος τη θητεία σου.
