Ημέρα της Ευρώπης, με το βλέμμα μπροστά
Η Ευρώπη συμπληρώνει αύριο 70 χρόνια από τη διακήρυξη Σούμαν-Μονέ (1950). Η ευρηματική εκείνη ιδέα προκάλεσε την κίνηση της ιστορίας και οδήγησε στη δημιουργία της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με αυτήν την αφορμή, το ΔΣ του ΟΠΕΚ θεωρεί αναγκαίο να τεθεί ξανά στον δημόσιο διάλογο το περιεχόμενο της ουσιαστικής συμμετοχής μας στην Ε.Ε., πέρα από πρόσκαιρες αιτιάσεις και υστερόβουλες αξιοποιήσεις αδυναμιών της.
Ο Όμιλός μας υπήρξε από την ίδρυσή του πρωτοπόρος στο ευρωπαϊκό όραμα και στις προσπάθειες των – όχι πολλών τότε – υποστηριχτών της ένταξης της Κύπρου σε αυτόν τον οργανισμό. Ταυτόχρονα, υπήρξε διαχρονικά αυστηρός αλλά εποικοδομητικός κριτής των αδυναμιών της Ένωσης, και υπέρμαχος της προώθησης της περαιτέρω ενοποίησης. Γι’ αυτό και δεν είμαστε ευτυχείς για τα ελλείμματα στην αντιμετώπιση της πρώτης φάσης της τρέχουσας κρίσης.
Την ίδια στιγμή, όμως, ο ΟΠΕΚ εκφράζει τη δυσαρέσκειά του και για το γεγονός ότι η Κύπρος συνέβαλε δραστικά στον ελλιπή συντονισμό κατά την πρώτη φάση της κρίσης. Με τη σταθερή απουσία της, την προτίμησή της τα τελευταία πολλά χρόνια σε πολιτικές «αυτόνομης» χάραξης πορείας και παραγνώρισης των πολιτικών της Ε.Ε., με την επιλογή επιτρόπου – την πιο κρίσιμη όπως αποδείχτηκε. Ακόμη και τώρα, στη δεύτερη φάση, όπου φαίνεται ότι οι θεσμοί της Ε.Ε. οδεύουν σε μιαν επιτυχή ανάπτυξη πρωτοβουλιών για συντονισμό της επανεκκίνησης των οικονομιών και της καταπολέμησης του ιού, η Κύπρος απουσιάζει από τις διεργασίες. Αναμένει παθητικά την είσπραξη των δις βοήθειας, την ώρα που απέχει από τις διεργασίες για στήριξη της έρευνας κατά του ιού, και επιδεικτικά κάνει εισφορά στον Π.Ο.Υ. αντί στο σχετικό ταμείο της Ε.Ε.. Ακριβώς την ίδια μέρα.
Το ΔΣ του ΟΠΕΚ θεωρεί ότι είναι απαραίτητο ηγεσία και πολίτες στην Κύπρο να ανοίξουν εξ υπαρχής τον διάλογο για τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε., στη βάση των εξής παραμέτρων:
- Η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποδείχθηκε στον χρόνο ως το μεγαλύτερο στον κόσμο «έργο ειρήνης». Προαιώνιοι εχθροί, με εκατόμβες νεκρών, άφησαν οριστικά στο παρελθόν τις αντιπαλότητες και κατάφεραν να καταργήσουν ακόμα και τις πιο σκληρές γραμμές διαχωρισμού.
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρεί, διευρύνεται και προοδεύει. Σήμερα, συσπειρώνει 27 κράτη μέλη σε κοινές αξίες, πολιτικές επιδιώξεις και συμφέροντα. Μια ευρεία πλειοψηφία πολιτών στηρίζει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ως μιαν αμοιβαία επωφελή Ένωση για τα κράτη και τους ανθρώπους της. Γιατί προσφέρει ασφάλεια, σταθερότητα, σεβασμό στο κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις λιγότερες κοινωνικές ανισότητες. Πουθενά στον κόσμο δεν συνυπάρχουν όλες αυτές οι κατακτήσεις μαζί.
- Η Ε.Ε., μέσα σε μια εξελικτική πορεία 70 χρόνων, αποδεικνύεται ανθεκτική, παρά τις δοκιμασίες, τις δυσκολίες και τους βραδείς ρυθμούς εξέλιξής της που επιβάλλουν τα ίδια τα κράτη μέλη της. Χρειάζεται παραγωγική συζήτηση με τις ηγεσίες που αδυνατούν και διστάζουν. Ταυτόχρονα, απαιτείται καθαρή θέση απέναντι σε εκείνους τους κύκλους που έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους την επιστροφή στην εσωστρέφεια, τον εθνικισμό, ή τον παγκόσμιο διπολισμό.
- Η ιδέα της ολοένα και μεγαλύτερης ενοποίησης της ΕΕ θα απαιτήσει πολύ χρόνο και συμβιβασμούς. Η Κύπρος χρειάζεται να τολμήσει να μπει στη συζήτηση για την ανάγκη μιας δημοσιονομικής, άρα και πολιτικής ένωσης από όσα κράτη το θέλουν και το επιθυμούν. Με αυτόν τον στρατηγικό προσανατολισμό εντός ΕΕ, η Κύπρος θα αποκτήσει πραγματικούς συνομιλητές στην προσπάθεια για την καλύτερη Ευρώπη. Η δραστήρια συμβολή με λόγο και φωνή θα μεγεθύνει τις δυνατότητες της Κύπρου και τη συμπόρευσή της με τις πιο φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, στην πρώτη ταχύτητα της ενοποίησης.
- Στην Ε.Ε. μετρά η αξιοπιστία και η συμβολή στο κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον. Όσο ένα κράτος μέλος, μάλιστα μικρό σε μέγεθος, επιλέγει την a la carteσυμμετοχή, οδηγείται στρατηγικά στο περιθώριο. Η περίτεχνη εξαίρεση προσφέρει μόνο πρόσκαιρα και συχνά ιδιοτελή οφέλη, που εξανεμίζονται στην πρώτη ανατροπή. Οι πρακτικές που στηρίζουν φορολογικούς παραδείσους και «χρυσά» διαβατήρια μειώνουν το κύρος της ηγεσίας και ζημιώνουν την Κύπρο, γιατί την κατατάσσουν στα προβληματικά κράτη.
- Η Κύπρος ανέβηκε στο τρένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004, εξασφαλίζοντας το πλεονέκτημα να λειτουργεί από σαφώς καλύτερη θέση στο πολύπλοκο περιβάλλον του διεθνούς ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Ακόμα και ισχυρά κράτη-μέλη συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας από μόνα τους. Δύο πρόσφατες κρίσεις μέσα στην τελευταία δεκαετία (η τραπεζική κρίση και η πανδημία του κορονοϊού) αποδεικνύουν ότι μόνο χάρη στην ιδιότητα του κράτους μέλους της Ε.Ε. η Κύπρος είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία που της παρέχει η ιδιότητα του κράτους-μέλους. Η Κύπρος, χρειάζεται να δει το μέλλον της μέσα από τις πολιτικές για την πράσινη ανάπτυξη, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, και τη διαρκή προσπάθεια για μείωση των ανισοτήτων, με την προώθηση μιας αποφασιστικής στροφής για την κοινωνική δικαιοσύνη.
- Το ΔΣ του ΟΠΕΚ θεωρεί ότι η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει με αυτοπεποίθηση το ευρωπαϊκό παράδειγμα, για να επιτύχει την επίλυση του κυπριακού, για να έχουμε μια κανονική χώρα πλήρως λειτουργούσα μέσα στην Ε.Ε.. Ένα νέο αφήγημα για την Κύπρο, την Ευρώπη, και τον κόσμο, είναι στα δικά μας χέρια. Η Κύπρος που λύνει προβλήματα, η Κύπρος με κύρος και φωνή στην πρώτη ταχύτητα της Ε.Ε., παράδειγμα συνύπαρξης και συμφιλίωσης, είναι το σχέδιο που το ΔΣ του ΟΠΕΚ καταθέτει στο δημόσιο διάλογο
Από το ΔΣ του ΟΠΕΚ
