Οι Τουρκοκύπριοι στις κάλπες
Στις 12 ή 19 Απριλίου θα διεξαχθούν στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου κρίσιμες εκλογές ανάμεσα στην Τουρκοκυπριακή Κοινότητα για την ανάδειξη του ηγέτη της και διαπραγματευτή στις συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η έκβαση αυτής της εκλογικής μάχης, είναι καθοριστική για την μοίρα ολόκληρης της Κύπρου, όχι μόνο των Τ/κ. Τα πρόσωπα – πρωταγωνιστές και τα στοιχεία που συνθέτουν το εκλογικό τοπίο, το αποδεικνύουν: θα αναμετρηθούν μέσα σε έντονα διπολικό κλίμα, οι δυνάμεις των Τ/κ που επιθυμούν την επανένωση με κορυφαίο τον Μουσταφά Ακιντζί και απέναντί τους, θα σταθούν οι δυνάμεις που προκρίνουν την διχοτόμηση και την ντε φάκτο ενσωμάτωση με την Τουρκία, με κύριο εκφραστή τους τον Ερσίν Τατάρ.
Οι εκλογές θα διεξαχθούν σε δύο γύρους γιατί κανένας από τους τουλάχιστον τέσσερις υποψηφίους δεν συγκεντρώνει υποστήριξη πάνω από 50% στον α’ γύρο. Αυτοί είναι για την προοδευτική πλευρά, ο νυν Τ/Κ ηγέτης, σοσιαλδημοκράτης Μουσταφά Ακιντζί και ο Τουφάν Ερχιουρμάν, ηγέτης του αριστερού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CTP) και, για το εθνικιστικό μπλοκ ο Ερσίν Τατάρ, ηγέτης του ιστορικού εθνικιστικού Κόμματος Εθνικής Ενότητας (UBP), «πρωθυπουργός» και ο δεξιός Κουτρέτ Όζερσαϊ, του Κόμματος του Λαού (HP), «υπουργός εξωτερικών». Υποψήφιοι στον α’ γύρο με μικρότερη επιρροή είναι δυνατόν να υπάρξουν, όπως, ο υιός του Ραούφ Ντενκτάς και το ακροδεξιό Κόμμα της Αναγέννησης των τούρκων εποίκων που κατευθύνεται από την Τουρκία.
Η σκιά της Άγκυρας
Καθώς απομένουν λιγότερο από 100 ημέρες, το πολιτικό προσωπικό της Τ/κ Κοινότητας που θα αναμετρηθεί στην κάλπη παρουσιάζει την εξής ιδιοτυπία: ο Μουσταφά Ακιντζί παραμένει η πιο ισχυρή και διεισδυτική ανάμεσα στους Τ/κ προσωπικότητα, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζεται μόνο από ένα μικρό Κόμμα, το σοσιαλδημοκρατικό TKP. Αντιστρόφως, ο κύριος μονομάχος απέναντί του, Ερσίν Τατάρ, ενώ διαθέτει ισχυρή κομματική βάση (UBP), άνω του 30%, δεν έχει απήχηση στην ευρύτερη Τ/κ κοινωνία. Ο Ακιντζί όμως, από το Κραντ Μοντάνα (Ιούλιος 2017) και μετά, με έργα και λόγια βρίσκεται κάτω από τη συνεχή πίεση της Τουρκίας που θέλει να παραμεριστεί από την ηγεσία της Κοινότητας. Οι λόγοι είναι προφανείς. Ο Μ. Ακιντζί επανειλημμένα συγκρούστηκε με τον ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απορρίπτοντας την απαίτηση του να ανοίξει την διαπραγμάτευση σε άλλες μορφές επίλυσης, με χαρακτήρα διχοτόμησης: δύο κράτη, συνομοσπονδία ή «ταϊβανοποίηση».
Οι σχέσεις του Μ. Ακιντζί έχουν διαταραχθεί και με τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι δεν έφτασαν σε πλήρη ρήξη. Η τουρκική Προεδρία τον εκλαμβάνει ως πολύ …κοσμικό, αλλά και αυτόνομο στις θέσεις που εκφράζει εξ ονόματος των Τ/κ. Η δημόσια αποδοκιμασία που έκανε ο Ακιντζί στην στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στην Συρία, η αμφισβήτηση του προσώπου του πολέμου, ακόμα και κατά την εισβολή του 1974 στην Κύπρο και γενικά η προοδευτική προσωπικότητά του, δεν ταιριάζουν στον Ερντογάν και το σημερινό AKP. Τα χαρακτηριστικά του Μ. Ακιντζί ταιριάζουν όμως, σε ένα ισχυρό ρεύμα Τ/κ που δυνατόν να αποδειχθεί ξανά πλειοψηφικό, όπως το 2015, όταν ο Τ/κ ηγέτης εξασφάλισε στον β’ γύρο το 60% των ψήφων, ανατρέποντας το εθνικιστικό μπλοκ και τον ηγέτη του Ντερβίς Έρογλου.
Οι υποψήφιοι της δεξιάς
Η ισχυρή προσωπικότητα Ακιντζί και η απήχησή του στην Τ/κ Κοινότητα αποτελεί διαρκή πονοκέφαλο για την Άγκυρα. Οι Ερντογάν – Τσαβούσοβλου θα ήθελαν να ηττηθεί εκλογικά και να παραμεριστεί, πιέζοντας στο έπακρο τους συσχετισμούς ανάμεσα στο προοδευτικό και το εθνικιστικό μπλοκ των Τ/κ και καθοδηγώντας όσο μπορούν την ψήφο των Τούρκων εποίκων. Το εγχείρημα αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Την τελευταία εβδομάδα, ο Ερντογάν κατέβαλε μια ύστατη προσπάθεια να συμφιλιώσει τους δύο ηγέτες του εθνικιστικού μπλοκ, Τατάρ και Όζερσαϊ. Τους προσκάλεσε στην Τουρκία για να πείσει τον ένα εκ των δύο, να αποσυρθεί και να προσφέρει στήριξη στον άλλο από τον α’ γύρο. Θα δοκιμάσουν την τύχη τους πρώτα στον α’ γύρο. Στο σύνθετο εκλογικό παζλ των Τ/κ, ο αριστερός Ερχιουρμάν θα δοκιμάσει επίσης την τύχη του, αλλά αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του Μ. Ακιντζί και μάλλον θα τον στηρίξει στον β’ γύρο.
Αυθυπαρξία ή υποταγή;
Όλα μοιάζουν με πραγματική «μάχη των μαχών» ανάμεσα στις δύο σχολές: την ελπίδα για επανένωση και αυθύπαρκτη σύγχρονη υπόσταση των Τ/κ ή την διχοτόμηση και την αφομοίωση με την Τουρκία. Σε αυτό το δίλημμα βρίσκεται σήμερα ο κάθε Τ/κ ψηφοφόρος, σε μια περίοδο όμως, που οι ελπίδες για Ομοσπονδιακή επίλυση κρέμονται κυριολεκτικά από μια κλωστή. Η Άγκυρα έχει περιορίσει στο ελάχιστο την επαφή με τον Μ. Ακιντζί και θέλει να βρει τρόπους να στηρίξει τον Τατάρ. Οι 3 μήνες που ακολουθούν, εκτιμάται ότι θα είναι εξαιρετικά τεταμένοι γιατί η Τουρκία θα επιχειρήσει να καταστήσει πιο φανερές τις προτιμήσεις της και να εκφράσει πιο ανοιχτά την δυσφορία της έναντι του Ακιντζί. Είναι επίσης βέβαιο ότι οι εντάσεις στις θάλασσες και ο τρόπος που χειρίζεται η Ε/κ πλευρά τα γεγονότα, μπορεί να επηρεάσουν τους Τ/κ ψηφοφόρους. Η Τουρκία έχει ήδη κινηθεί για να ελέγξει τα Τ/κ ΜΜΕ, εξοβελίζοντας μετριοπαθής δημοσιογράφους. Τούρκοι υπουργοί μοιράζουν επίσης τα χρήματα που συνεισφέρει η Άγκυρα στον προϋπολογισμό των κατεχομένων, με εκδηλώσεις και ανακοινώσεις ως να είναι «δώρα» προς τους Τατάρ – Όζερσαϊ που ελέγχουν την Τ/κ «κυβέρνηση». Τούρκοι αξιωματούχοι στρέφονται επίσης σε ιδιαίτερες ομάδες για να ασκήσουν επιρροή, όπως οι έποικοι και το Κόμμα τους, που εκτιμάται ότι συγκεντρώνει το 5% των ψήφων.
Μ. Ακιντζί: Συνεπής και χαρισματικός
Ο Μ. Ακιντζί πολιτεύεται σταθερά και με τόλμη στην γραμμή της ομοσπονδιακής επανένωσης, ακόμα και στο γκρίζο περιβάλλον «άλλων λύσεων», στο οποίο δεν ήταν αμέτοχος ο Ε/κ συνομιλητής του Ν. Αναστασιάδης. Την ίδια στιγμή όμως, διαφωνεί με τις ενέργειες Αναστασιάδη στο φυσικό αέριο και προειδοποιεί την Ε/κ ηγεσία για το κόστος της δημιουργίας αξόνων στην ανατολική Μεσόγειο. Ζητεί συνεργασία «win win» με την Τουρκία και κατάληξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό σε ορατό χρόνο, προτού εκτιναχθούν όλα στον αέρα. Το τίμημα της διαιώνισης του προβλήματος, προειδοποιεί, θα το καταβάλουν όλοι οι Κύπριοι μέσα σε ένα περιβάλλον αστάθειας και κινδύνων.
Ο Ακιντζί απευθύνεται με τόλμη στην Τ/κ Κοινότητα, υπογραμμίζοντας την υπόστασή της ως προοδευτικής κοινότητας με διακριτή κοσμική ταυτότητα. Υποστηρίζει ότι η μόνη οδός για να βρουν μια θέση στον σύγχρονο κόσμο και συμμετοχή στην ΕΕ, είναι η εμμονή στη γραμμή της επίλυσης. Το μήνυμά του είναι: ισότιμη σχέση, όχι υποταγή! Ομοσπονδία και πολιτική ισότητα με τους Ε/κ, αλλά και υγιή ισότιμη σχέση με την Τουρκία, όχι αφομοίωση, όχι ισλαμοποίηση.
Με την τριμερή συνάντηση στο Βερολίνο τον περασμένο Νοέμβριο, ο Μ. Ακιντζί στην ουσία έλαβε την στήριξη και του ΟΗΕ για να δώσει τον εκλογικό του αγώνα. Ο Αντόνιο Γκουτέρες πίεσε τον Ν. Αναστασιάδη να συμφωνήσει σε μια καθορισμένη διαδικασία διαπραγματεύσεων, χωρίς ατέρμονες συζητήσεις. Αν η ελπίδα αυτή θα παραμείνει, όμως, ζωντανή, θα φανεί από την κάλπη των Τ/κ.
