Στεγαστική Πολιτική
Στις 17 Μαΐου, το Υπουργείο Εσωτερικών παρουσίασε τη νέα Στεγαστική Πολιτική της κυβέρνησης, με μια σειρά από κίνητρα για αναπτύξεις οικιστικών μονάδων. Μέσα στη δίνη της προεκλογικής περιόδου όμως, σχεδόν πέρασε απαρατήρητη.
Δεδομένης της δραματικής αύξησης των ενοικίων, αλλά και των τιμών αγοράς μικρομεσαίων οικιστικών μονάδων, η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στο σχεδιασμό μιας νέας στεγαστικής πολιτικής. Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε ότι δεν πρόκειται για μέτρα αντιμετώπισης του δυσανάλογου κόστους στέγασης σε σύγκριση με τους καθηλωμένους μισθούς, αλλά για κίνητρα δημιουργίας αγοράς προσιτής κατοικίας ή προσιτού ενοικίου. Τα κίνητρα κινήθηκαν σε δύο άξονες.
Ο πρώτο άξονας αφορά την παροχή πρόσθετης αύξησης του συντελεστή δόμησης κατά 25% με ελάχιστο εμβαδόν όμως της υπό ανάπτυξη ακίνητης ιδιοκτησίας τα 4 οικόπεδα (Εντολή 1 του 2019). Στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου, ο αρμόδιος Υπουργός, ανακοίνωσε επιπλέον της αύξησης του 25% ένα επιπρόσθετο ειδικό συντελεστή 20%, δηλαδή συνολική αύξηση κατά 45%. Από αυτό, τουλάχιστο το 20% θα κατανέμεται για σκοπούς κοινωνικής στέγασης. Κι επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, αξίζει να αναφερθεί ότι η πιο ουσιαστική προϋπόθεση για το κίνητρο της αύξησης του 45%, είναι η ανέγερση ενιαίου οικιστικού συγκροτήματος σε ακίνητο με εμβαδόν 3.000τμ!! Τι σημαίνει τώρα κοινωνική στέγαση; Το 10% από την αύξηση του συντελεστή κατά 25% (ή το 20% αν ο συντελεστής αυξηθεί κατά 45%) θα διατίθεται για ανέγερση διαμερισμάτων τα οποία θα πωλούνται στην τιμή του Μέσου Κατασκευαστικού Κόστους, όπως αυτό δημοσιεύεται από τη Στατιστική Υπηρεσία. Οι πωλήσεις θα επιτρέπονται σε δικαιούχους όπως θα τους ορίσει με κριτήρια ο Κυπριακός Οργανισμός Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ).
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Με βάση τα τελευταία στοιχεία που δημοσίευσε η Στατιστική υπηρεσία, ένα διαμέρισμα δυάρι έχει μέσο κατασκευαστικό κόστος 80 με 100χιλ. Πόσο προσιτό είναι άραγε και σε ποιους αυτό το κόστος; Πόσο αναγκαίο είναι ένα ειδικό κίνητρο που πριμοδοτεί άλλες μεγάλες χλιδάτες αναπτύξεις για να δημιουργηθούν ελάχιστα διαμερίσματα, τα οποία θα βρίσκονται εκτός παζαριού και συνεπώς δεν θα συμπαρασύρουν καν τις τιμές πώλησης προς τα κάτω. Το άκρων άωτο που προκύπτει από την αρχική Εντολή του ΥπΕς χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα την πρακτική εφαρμογή του, είναι η δυνατότητα για αύξηση του συντελεστή στο κυρίως κτίριο, ενώ τα διαμερίσματα για κοινωνική στέγη, θα κτίζονται σε άλλη δευτερεύουσα οικιστική μονάδα!! Εν ολίγοις, το ΥπΕΣ δίνει τη δυνατότητα και πάλι σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες, (βλέπε 3.000τμ) για ένα νέο κύκλο πύργων και άναρχης ανάπτυξης εντός των περιοχών υψηλής ζήτησης, ενώ οι προσιτές κατοικίες, θα γκετοποιούνται σε υποβαθμισμένες περιοχές.
Ο δεύτερος άξονας, αφορά την ενίσχυση της αγοράς προσιτού ενοικίου, μέσα από την παραχώρηση επιπλέον συντελεστή 25% σε αναπτύξεις γης άνω των 2.000τμ. Το 70% του δομήσιμου εμβαδού θα διατίθεται υποχρεωτικά προς ενοικίαση για 8 τουλάχιστον χρόνια. Θεωρητικά αν ευδοκιμήσει το κίνητρο αυτό, θα δοθεί μεγάλος αριθμός κατοικιών προς ενοικίαση. Μένει όμως το κενό της τιμής. Σε κανένα σημείο της ανακοίνωσης δεν προκύπτει περιορισμός ή έλεγχος για διατήρηση του ενοικιαστηρίου σε προσιτά επίπεδα. Επομένως ποιος επιχειρηματίας θα ρισκάρει να εγκλωβιστεί σε υποχρέωση ενοικίασης, και μάλιστα σε περιοχές όπου τα ενοίκια είναι πολύ χαμηλά και προσιτά; Κι αν πάλι θα επενδύσει σε ακριβή περιοχή, γιατί να πάρει το παραμικρό ρίσκο όταν μπορεί να πάρει επιπλέον συντελεστή και να το διαθέσει σε μεγάλα βαλάντια προερχόμενα από την οδό των διαβατηρίων;
Κι ενώ λοιπόν θα ανέμενε κανείς να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στέγασης για τα νοικοκυριά χαμηλής εισοδηματικής τάξης, δίνοντας κίνητρα για ανακαινίσεις παλιών σπιτιών, επεκτάσεις μονοκατοικιών και ευκαιρίες αντιπαροχής σε αστικές ζώνες, δόθηκαν κίνητρα για οικόπεδα άνω των δύο και τριών χιλιάδων τμ. Η περίεργη αυτή ρήτρα αφαιρεί σκανδαλωδώς από το χάρτη των κινήτρων το 90% και βάλε των οικοπέδων στη χώρα καθώς είναι μικρότερα των 500τμ. Οι μικρομεσαίοι ιδιοκτήτες τους, αναγκαστικά θα τρέξουν εκ νέου σε ενδιάμεσους, επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, κατασκευαστές και μεσίτες για την αγορά/ενοικίαση κατοικίας που μόνο προσιτή δεν θα είναι.
Την ίδια ώρα που τα ενοίκια στη Λεμεσό και στην Λευκωσία αυξήθηκαν κατά η αγορά ακινήτων χωλαίνει. Άδειες – πωλήσεις.
