Η Κυνική Κύπρος
Ο ακαδημαϊκός και σημερινός ευρωβουλευτής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ επέμενε για χρόνια στη χρήση του όρου «Ολική Κύπρος». Νομίζω ότι μέσα από αυτόν τον όρο προσπαθούσε να συμπυκνώσει το εξής: Κάθε μας επιλογή σε οποιονδήποτε τομέα πολιτικής θα πρέπει να εξυπηρετεί την Κύπρο συνολικά και το όραμα για την επανένωσή της.
Αυθαιρετώντας, προχωρώ ένα βήμα παρακάτω: Ίσως η σκέψη μας θα πρέπει να απαλλαγεί από τον τεχνητό διαχωρισμό μεταξύ Κυπριακού από τη μια και θεμάτων εσωτερικής ή οικονομικής πολιτικής από την άλλη.
Ένας τέτοιος διαχωρισμός είναι εικονικός. Για την ακρίβεια, αυτός ο ίδιος ο διαχωρισμός μεταξύ χειρισμών στο Κυπριακό και ζητημάτων εσωτερικής και οικονομικής πολιτικής αντανακλά ήδη τη φιλοσοφία της μισής Κύπρου. Για να φτάσεις στο σημείο να επιτύχεις την επανένωση της Κύπρου θα πρέπει για κάθε θέμα και κάθε απόφαση να έχεις στο μυαλό σου ολόκληρη την Κύπρο. Ο Ελληνοκύπριος ηγέτης, ο πολιτικός, ή το οποιοδήποτε δημόσιο πρόσωπο θα πρέπει να φαντάζεται διαρκώς τι σημαίνει για το μέλλον συνολικά της Κύπρου αυτό που λέει ή σχεδιάζει. Ο Ελληνοκύπριος πολίτης να νοιάζεται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις επιλογών των «αρχών» του ψευδοκράτους. Και οι κρατικές δομές να λειτουργούν ως κρατικές και όχι ως εθνοκοινοτικές. Και τα αντίστοιχα από πλευράς Τουρκοκυπρίων.
Αυτό φαντάζει δύσκολο, απομακρυσμένο, ιδεατό. Όμως οι επιλογές δεν είναι δέκα, είναι μόνο δύο. Είτε αυτό, είτε αυτό που έχουμε τώρα. Είτε Ολική Κύπρος, είτε μισή Κυνική Κύπρος.
Η γεωγραφία ανοίγει την όρεξη
Γόνος βασιλικής οικογένειας, ο Ισαάκιος Κομνηνός αποφάσισε το 1185 να κάνει την τύχη του σφετεριζόμενος μιαν περιοχή του Βυζαντίου. Η πιο βολική περίπτωση ήταν η Κύπρος. Μάζεψε στρατό, πλαστογράφησε έγγραφα, και κατέφθασε στο νησί με την αξίωση να γίνει Κύριος του. Και έγινε. Σύμφωνα μάλιστα με τον χρονογράφο Νικήτα Χωνιάτη, πέρασε πολύ καλά για μερικά χρόνια. Λεηλατώντας, βιάζοντας, και επιβάλλοντας την αυθαίρετη εξουσία του σε άρχοντες και απλούς ανθρώπους της Κύπρου. Το γεγονός ότι το 1191 ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος τον περιποιήθηκε δεόντως όταν κατέλαβε την Κύπρο, δεν είναι το κύριο ζήτημα. Το σημαντικό είναι ότι η Κύπρος, ένα αποκομμένο νησί, ήταν πολύ συχνά ο παράδεισος για κάθε απατεώνα. Και άλλοι, πριν και μετά, ακόμη και νόμιμοι απεσταλμένοι της αυτοκρατορίας στην οποία εκάστοτε ανήκε η Κύπρος, έκαναν του κεφαλιού τους χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.
Έτσι, η Κύπρος δεν έχει μόνο την παράδοση της «νήσου των αγίων». Έχει και την παράδοση της αυθαίρετης αξιοποίησης από κάθε απατεώνα της πνευματικής ραθυμίας που προκαλεί η απομονωμένη της γεωγραφία.
Σημερινή συνθήκη
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η γνώση και η πληροφόρηση στον σύγχρονο κόσμο δεν επιτρέπουν πια στους απατεώνες να εκμεταλλεύονται την απομόνωση μιας γεωγραφικής οντότητας όπως η Κύπρος. Εδώ όμως εμφανίζονται δυο άλλοι παράγοντες που υποσκάπτουν τη θετική λειτουργία της γνώσης και της πληροφόρησης: Το ιστορικό βάρος, και ο ορατός εχθρός. Από τη μια δηλαδή ο εθισμός που προκαλεί στις συμπεριφορές η ιστορία αιώνων και που δεν του ξεφεύγεις εύκολα, και από την άλλη το γεγονός ότι υπάρχει ένας μόνιμος ορατός εχθρός, μια σταθερή απειλή, η Τουρκία. Αυτά τα δύο αλλοιώνουν και αποδυναμώνουν τη θετική λειτουργία της γνώσης και της πληροφόρησης. Έτσι, πατώντας πάνω στην παράδοση και στον φόβο, μπορεί κάλλιστα και σήμερα ένας Ισαάκιος Κομνηνός να γίνεται ανεκτός. Φτάνει να έχει την εξουσία, είτε με πλαστά είτε με γνήσια έγγραφα.
Αυτή είναι ίσως μια εξήγηση για την ανοχή που υπάρχει και σήμερα στην εκμετάλλευση και στην απάτη. Μέρα μεσημέρι, γίνονται σημεία και τέρατα σε επίπεδο εξουσίας. Σκανδαλώδεις συμπεριφορές και προφανείς διαπλοκές συμφερόντων γίνονται ανεκτές με έναν τρόπο που δεν αρμόζει σε μιαν κοινωνία του 21ου αιώνα. Γι’ αυτό και η εξουσία γίνεται όλο και πιο κυνική.
Προϋπόθεση, βέβαια, είναι πάντα ο καθολικός έλεγχος των τεσσάρων εξουσιών. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, κανένας Ισαάκιος δεν έχει λόγο να σταματήσει οπουδήποτε. Έτσι, αντί να πρωταγωνιστεί η Ολική Κύπρος στις αντιλήψεις και στις συμπεριφορές μας, κυριαρχεί ο Ολικός Κυνισμός.
Η άρνηση της απάτης
Με αυτά τα δεδομένα, η καθολική κατάπτωση τείνει να γίνει ανεξέλεγκτη. Γι’ αυτό και δεν μπορεί πλέον να σαλαμοποιείται. Π.χ. τα σκάνδαλα του Συνεργατισμού, της Cobalt, των τουρκοκυπριακών περιουσιών κλπ., δεν είναι πια «μεμονωμένα» περιστατικά που θα έπρεπε να είχε εξετάσει ο Γενικός Ελεγκτής (λέμε τώρα). Είναι οργανικό κομμάτι του ίδιου συστήματος. Ενός συστήματος που περιλαμβάνει και τους χειρισμούς των γεωτρήσεων στην ΑΟΖ, και την τυφλή – χωρίς ορίζοντα – αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων, και τη συνάντηση του Προέδρου με τον οπαδό της «λύσης δύο κρατών» Κουντρέντ Οζερσάι. Είναι όλα τμήμα του ίδιου εξουσιαστικού κυνισμού. Που έχει ως ιδεολογία του τη μισή Κύπρο.
Οι προοπτικές για λύση ΔΔΟ περνούν τους τελευταίους μήνες ζωής τους. Ιδιαίτερα αν η επιθυμία της πλευράς μας να απαλλαγεί από τον υποστηριχτή της Μουσταφά Ακιντζί πραγματοποιηθεί. Παρόλα αυτά, δεν τελειώνουμε εδώ. Όχι μόνο γιατί οι παρενέργειες της μη λύσης θα είναι ένα καταστροφικό «τσουνάμι», αλλά και επειδή η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, δηλαδή η κυνική απάτη στα «εσωτερικά» θέματα, θα συνεχίσει να θεριεύει. Εν ονόματι ακόμη και της μη λύσης.
Επομένως, η μόνη διέξοδος είναι να ξαναπαντρέψουμε στο μυαλό και στις επιλογές μας αυτό που κακώς χωρίστηκε: Το Κυπριακό και την εσωτερική-οικονομική πολιτική. Εξάλλου, στο «μυαλό» της εξουσίας είναι ήδη παντρεμένα. Αν μας ενοχλούν τα όσα γίνονται στις Θαλασσινές Σπηλιές και τα όσα γίνονται με τα δικηγορικά μας γραφεία, θα πρέπει να ξέρουμε πως αυτά είναι τυπωμένα στο ίδιο νόμισμα με τον Οζερσάι, τα Βαρώσια, αλλά και τη λατόμευση του Πενταδακτύλου. Και ότι η Κυνική Κύπρος αντιμετωπίζεται μόνο με καθολικές απαντήσεις.
Είναι μια συνολική πάλη ανάμεσα στην πολιτική ηθική και στην πολιτική ανηθικότητα. Διαλέγουμε.
Καλάθι
- Έξι συμπεράσματα από τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: (α) Είναι κοντά στις επιδιώξεις της Λευκωσίας. (β) Αφελή – ή για αφελείς – η ερμηνεία της Λευκωσίας ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα εκνευρισμού από την τουρκική προκλητικότητα. (γ) Πιο πιθανό το δίδυμο «δίνουμε τώρα στη Λευκωσία αυτό που θέλει και μαλακώνουμε τα μέτρα στην πορεία, ενώ ταυτόχρονα, με την αυστηρή γλώσσα αποτρέπουμε την επέκταση της τουρκικής τακτικής και προς την Ελλάδα». (δ) Καμιά ουσιώδης διασύνδεση με το Κυπριακό. Ήγουν, οι Τουσκ, Μογκερίνι κλπ. χώνεψαν ότι δεν ενδιαφέρει κανέναν η λύση. (ε) Το ενεργειακό πρόγραμμα της Λευκωσίας μπαίνει στο ράφι επ’ αόριστον. Ως αντάλλαγμα, αλλά και εκ των πραγμάτων. (στ) Η ΑΟΖ είναι το δεύτερο Κυπριακό. Επ’ αόριστον…
- Το χοντρό παιγνίδι κατά του Νίκου Χριστοδουλίδη συνεχίζεται: Έκανε όλη τη λάντζα με το θέμα του «Πορθητή», και ο Πρόεδρος δρέπει μόνος του τις δάφνες της απόφασης της Ε.Ε.. Και από πάνω του φορτώνουν και τον ρόλο του Βίκτορα Παπαδόπουλου, να γυρνά τους σταθμούς και τα κανάλια για να κλείνει τις τρύπες της πολιτικής Αναστασιάδη. Αν θέλετε…
- Απεβίωσε ο Δημήτρης Χριστόφιας. Η ζωή του συνδέθηκε με πολλές από τις πιο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Όπως όλοι μας, όπως όλοι οι άνθρωποι, έκανε και αυτός πολλά λάθη. Αλλά δεν έχει νόημα τώρα. Μπροστά στον θάνατο οφείλουμε να σιωπούμε, με συναίσθηση και σεβασμό. Ας αναλογιστούμε μόνο μήπως τον αδικήσαμε, σε σύγκριση με τους ζωντανούς. Και μήπως συνεχίζουμε να τον αδικούμε.