Ο Ακιντζί και η κάλπη της 11ης Οκτωβρίου
Τον πιο κρίσιμο πολιτικό αγώνα των Τ/κ στην νεότερη ιστορία τους για διατήρηση της κοσμικής προοδευτικής ταυτότητάς τους, αλλά και την προοπτική για επανένωση της Κύπρου δίνει τις επόμενες 9 εβδομάδες, ο ηγέτης της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας Μουσταφά Ακιντζί. Οι εκλογές ανάμεσα στους Τ/κ στα κατεχόμενα θα διεξαχθούν στις 11 Οκτωβρίου και η επίσημη εκστρατεία θα εκκινήσει στα μέσα Αυγούστου. Η ισχυρή απήχηση του Μ. Ακιντζί στην Τ/κ Κοινότητα απασχολεί έντονα την Τουρκία εδώ και μήνες, καθώς αναζητεί τρόπους για να κλίνει την πλάστιγγα υπέρ του επικρατέστερου ανθυποψηφίου του, εθνικιστή νυν «πρωθυπουργού» Ερσίν Τατάρ.
Ταξίδι στην Τουρκία
Ο Ερσίν Τατάρ ταξίδεψε στις αρχές της εβδομάδας στην Τουρκία, όπου είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Για αρκετό καιρό ο Τ. Ερντογάν δεν κρύβει την ενόχλησή του από την κοσμική προσωπικότητα του Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία των Τ/κ. Με την τροπή του Κυπριακού μετά το Κραντ Μοντάνα (2017) και την αντιπαράθεση στις θάλασσες, η τουρκική εξωτερική πολιτική δείχνει να προτιμά μια υποτελή Τ/κ ηγεσία, συντηρητική και ευθυγραμμισμένη με τις τακτικές κινήσεις της στα ανοιχτά μέτωπα. Ο εθνικιστής Τ/κ πολιτικός Τατάρ, αποτελεί αναγκαστική επιλογή για την Άγκυρα, αν και θα προτιμούσε τον «ΥΠΕΞ» Κουντρέτ Οζερσάι. Με βάση τις μετρήσεις κοινής γνώμης, ο Τατάρ περνά στον β’ γύρο, χωρίς να έχει όμως προβάδισμα έναντι του Ακιντζί. Ο Ερντογάν δεν θέλει να υπερβεί κάποια «δημοκρατικά» όρια στις Τ/κ εκλογές σε σχέση με τους Τ/κ υποψηφίους. Εξετάζει τρόπους να κλονίσει την ανθεκτικότητα των Τ/κ προοδευτικών δυνάμεων. Θέλει επίσης να πλήξει την χαρισματική ηγεσία Ακιντζί που παρά την αφόρητη πίεση που δέχεται, φέρνει στα «ίσα» την εκλογική αναμέτρηση. Ο Ερντογάν ζήτησε τα εθνικιστικά ρεύματα να συσπειρωθούν γύρω από τον Ερσίν Τατάρ. Με τη σειρά του ο Τατάρ έλαβε από τον Τούρκο πρόεδρο την υπόσχεση για ένα γενναιόδωρο οικονομικό πακέτο ελέω κορονοϊού, ώστε να μπορεί να «μοιράζει» προεκλογικά ρουσφέτια εν ονόματι της «μητέρας πατρίδας».
Γκουτέρες σε αναμονή
Εν αναμονή του αποτελέσματος της Τ/κ κάλπης, η Τουρκία γνωρίζει την πρόθεση του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες να συγκαλέσει υπό την αιγίδα του μία ακόμα Διάσκεψη «5+1» (Ε/κ, Τ/κ, οι 3 Εγγυήτριες και η ΕΕ παρατηρητής). Μάλιστα, υπό το βάρος της κλιμακούμενης έντασης στην ανατολική Μεσόγειο, αυτή η Διάσκεψη δυνατόν να γίνει τέλος του χρόνου. Αρχικά με άτυπη εκπροσώπηση και στη συνέχεια με χαρακτήρα καταληκτικής διαπραγμάτευσης, παρουσία ηγετών. Ο Τσαβούσογλου επιζητεί μια υποτελή Τ/κ ηγεσία για να ανοίξει την συζήτηση για αλλαγή του στάτους κβο, αν όλα ναυαγήσουν και εξέταση άλλων επιλογών πέραν της Ομοσπονδίας. Θέλει επίσης να πιέσει για ρυθμίσεις διαμοιρασμού και των θαλάσσιων ζωνών, ενώ κρατά και το χαρτί της περίκλειστης περιοχής Αμμοχώστου (Βαρώσι), αν θελήσει να δώσει χαριστική βολή. Οι τουρκικές κινήσεις για το Βαρώσι δεν θα είναι βεβιασμένες, αλλά μεθοδεύονται σκόπιμα ερήμην Ακιντζί: «το θέμα του Βαρωσιού μελετάται ακόμα από νομικής άποψης, θα γίνει οπωσδήποτε ένα άνοιγμα και οι περιουσίες θα επιστραφούν στους «παλιούς τους κατοίκους» μέσω της Επιτροπής Ακίνητων Περιουσιών (του ΕΔΑΔ) χωρίς να βλάπτονται οι περιουσίες του ΕΒΚΑΦ…», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ερσίν Τατάρ.
«Κυπριώτικη» ταυτότητα
Ο Μουσταφά Ακιντζί πολιτεύεται με ψυχραιμία, παρά τις διαρκείς επιθέσεις που δέχεται, ακόμα και με απειλές για τη ζωή του. Η ρήξη στις σχέσεις του με τον Ερντογάν για τα ζητήματα κοσμικότητας, οι διαφωνίες για τους χειρισμούς στο Κυπριακό με τον Τσαβούσογλου και η επικίνδυνη στασιμότητα στο Κυπριακό τα τελευταία 3 χρόνια, διαφοροποιούν το σκηνικό σε σχέση με το 2015, όταν ο Ακιντζί στον β’ γύρο πέτυχε θριαμβευτική νίκη με 60% έναντι του εθνικιστή Ντερβίς Έρογλου. Από τη μία πλευρά, μπορεί και συσπειρώνει περισσότερο το τμήμα της τουρκοκυπριακής κοινότητας που αισθάνεται έντονα την «κυπριώτικη» ταυτότητά του και τον κίνδυνο απορρόφησης από την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά όμως, η τουρκική κυβέρνηση συνεργάζεται απευθείας με τον Τατάρ, ο οποίος με το καπέλο του «πρωθυπουργού» ελέγχει τις δομές εξουσίας, τα χρήματα και τους διορισμούς στο «δημόσιο». Παράλληλα, το κλίμα της αβεβαιότητας για το μέλλον και η αίσθηση της «βαριάς σκιάς» της Τουρκίας, κάνουν αρκετούς Τ/κ να γίνονται πιο συντηρητικοί και σιωπηροί στην εκδήλωση των προτιμήσεών τους. Κι όμως, με δημόσια στήριξη μόνο από μικρά κεντροαριστερά κόμματα, με τα πλείστα ΜΜΕ απόλυτα εξαρτώμενα από τους αντιπάλους του και την Τουρκία να θέλει να τον παραγκωνίσει, ο Μ. Ακιντζί περιοδεύει – συχνά μόνος με τη σύζυγό του Μεράλ – και καταγράφει ποσοστό γύρω στο 30% στον α’ γύρο, με σημαντικές πιθανότητες επανεκλογής στον β’ γύρο…
Ο τυπικά «απέχων»
Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης δεν αναμιγνύεται στον προεκλογικό αγώνα των Τ/κ και δηλώνει ετοιμότητα για επανάληψη των συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ αμέσως μετά τον Οκτώβριο, όταν θα ξέρει ποιος είναι ο συνομιλητής του. Τυπικά, ισχύει η αρχή της μη ανάμιξης για προφανείς λόγους. Στην πράξη, η καταγραφή που κάνει ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες για το αδιέξοδο 3 χρόνων στο Κυπριακό, δίνει συνεχώς τροφή στους αντιπάλους του Ακιντζί και την γραμμή της διχοτόμησης, αλλά και στην Τουρκία για να τον παραγκωνίσει. Το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει επίσης αποδοκιμάσει την έλλειψη δικοινοτικής συνεργασίας και μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, η υλοποίηση των οποίων θα μπορούσε έμμεσα, να συνιστά στήριξη στην μετριοπαθή πολιτική του Μ. Ακιντζί. Διόλου τυχαία, από το 2018, με εντολή του Ν. Αναστασιάδη μέσω του διαπραγματευτή πρέσβη Ανδρέα Μαυρογιάννη, έχει ανασταλεί η λειτουργία μικτών τεχνικών επιτροπών Ε/κ και Τ/κ για τέτοιου είδους μέτρα. Μάλιστα την περίοδο της πανδημίας, η Ε/κ πλευρά πρώτη έκοψε τις γέφυρες δικοινοτικής συνεργασίας, αχρήστευσε τη λειτουργία της Τεχνικής Επιτροπής για την Υγεία και όπως αντικειμενικά καταγράφεται στις εκθέσεις του ΟΗΕ, πρώτη έκλεισε μονομερώς τα σημεία διέλευσης Ε/κ και Τ/κ για να ακολουθήσει η διοίκηση Τατάρ. Πολλοί είναι σε θέση να γνωρίζουν επίσης ότι στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων, ο Ν. Αναστασιάδης επιδίωξε συνεννοήσεις με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου πίσω από την πλάτη του Μ. Ακιντζί. Το πιο κραυγαλέο στοιχείο της πενταμερούς συνύπαρξης Αναστασιάδη – Ακιντζί στο τραπέζι του Κυπριακού, είναι η άρνηση του Κυπρίου προέδρου να ανταποκριθεί σε δημόσιο κάλεσμα του Ακιντζί (Απρίλιος 2018) να προσυπογράψει το πλαίσιο Γκουτέρες από 6 σημεία ως την στρατηγική συμφωνία για τη λύση. Από το σημείο εκείνο και μετά, ο Τ/κ ηγέτης τέθηκε σε δυσμένεια από την Άγκυρα γιατί αρνείται σταθερά και αποφασιστικά, να διολισθήσει σε άλλες διχοτομικές μορφές επίλυσης.